Serkan GEDÜK*
Abstract
İpek yollu vasıtasıyla Orta Doğu pazarına getirildiği düşünülen Çin porselenleri, ticaretin yoğun olmadığı bu dönemde (M.S.10.yüzyıl) seyyahların ve zengin tacirlerinin taşıdıkları birkaç parça eşyadan sadece birisiydi. 14. yüzyıldan itibaren Anadolu’da kullanılan Çin porselenleri, zarafetleri nedeniyle Osmanlı döneminde beğenilerek kullanılmış ve sarayda önemli bir mutfak eşyası olma özelliği kazanmıştır. Sarayın Çin porselenleri koleksiyonu sayı ve nitelik acısından dünyada tek olma özelliğine sahiptir. Porselenlerin pahalı ve az bulunur olması Osmanlı döneminde porselenlerin değerini artırmıştır. Sarayda kırılan ve hasar gören porselenler atılmayarak tekrardan değerlendirilmiş saray zevkine uygun olarak 16. yüzyılda, özellikle de bu yüzyılın ikinci yarısında Ehl-i hiref adı altında toplanan saray sanatçı ve zanaatçıları tarafından onarılıp süslenilerek tekrardan kullanıma sunulmuştur.
Keywords
Porselen, Çin, Süsleme, Onarım, Topkapı Sarayı.
References
CARSWELL, John, (1985), “The Influence of Chinese Porcelain on Ottoman Art”,Chinese Treasures in, s 132-149, İstanbul.- ÇAĞMAN, Filiz. (1989) “Saray Nakkaşhanesinin Yeri Üzerine Düşünceler”, Sanat Tarihinde Doğudan Batıya Ünsal Yücel Anısına Sempozyum Bildirileri, Sandoz Yayınları, 35-46, İstanbul.
- Gedük, Serkan, Erdoğdu, Ayşe, (2014),” Çin Porselenleri Üzerindeki Osmanlı Süslemeleri ”, II. Uluslararası Türk Sanatları, Tarihi ve Folkloru Kongresi, Bosna Hersek, (Konya: Selçuk Üniversitesi Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2014), 273-281.
- GEDÜK, Serkan. (2014) , Topkapı Sarayı Müzesi Çin Porselenleri Koleksiyonu Üzerinde Yapılmış Osmanlı Süslemeleri ve Onarımları, yayınlanmış yüksek lisans tezi, MSGSÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- GEDÜK, Serkan (2018), Topkapı Sarayını Anlatmak “Porselen Sanatı ve Topkapı Sarayı Müzesi Çin ve Japon Porselenleri Koleksiyonu” Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- GEDÜK, Serkan (2013). “Osmanlı Saray Kültüründe Buhur ve Gülsuyu Geleneği”, Topkapı Sarayı Müzesi 6, s.124-141.
- ERDOĞDU, Ayşe. (2003), ” Mavi-Beyaz Hazine”, Antik Dekor Dergisi 77, 88-96, Antik A.Ş.Yayını, İstanbul.
- KRAHL, Regina (1986) “The Celadon Wares”, Chinese Ceramics in the Topkapı Saray Museum, Cataloque I, Sotheby’s ,London.
- Beg, Tursun, Tulum, A. Mertol (1977), Târîh-i Ebü’l-Feth, Baha Matbaası, İstanbul.
- ÜNAL, İsmail, (1963), “Çin Porselenleri Üzerindeki Türk Tarsiatı”, Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri I, 674-714, İstanbul.